با انحراف چشم در کودکان بیش‌تر آشنا شوید

در این مقاله درباره‌ی انحراف چشم در کودکان صحبت می‌کنیم. بینایی یکی از حواس اصلی انسان‌ها است و تا سن ده سالگی رشد می‌کند. تا سه سالگی روند رشد در چشم به سرعت پیش می‌رود، به طوری ‌که در این سن، کودک دیگر به خوبی تمامی رنگ‌ها و اشیاء را تشخیص می‌دهد.

پدیده‌ای به نام چپ چشمی در کودکان

کودکان به دلیل عدم تکامل قدرت بینایی، تا ۶ ماهگی به همه چیز به صورت ناهماهنگ و بی‌نظم نگاه می‌کنند، اما اگر بعد از این سن نیز همچنان -اصطلاحاً- دچار چپ چشمی باشند، به احتمال زیاد انحراف چشمی دارند.

صحبت کردن در مورد مشکلات چشمی کودکان زیر سه سال، بحثی تخصصی است. ما با توجه به منابع و مقالات علمی، در این مطلب سعی بر راهنمایی شما برای سلامت چشمان کودکتان داریم. در این مقاله، سعی ما بر این است که با ارائه‌ی نکات مفید علاوه بر آگاه کردن والدین نسبت به بینایی فرزندشان، آن‌ها را به مراجعه و معاینه‌ی مرتب نزد چشم‌پزشک متخصص ترغیب کنیم.

انحراف چشم در کودکان چیست؟

به طور کلی، عدم‎ هماهنگی بین چشم‌ها را انحراف چشم می‌نامند. به گفته‌ی پزشکان، زمانی که کودک چشم‌هایش را به جهت‌های مختلف بچرخاند اما ‌نتواند روی هدف مورد نظر متمرکز شود، دچار انحراف چشم است.

انحراف چشم در کودکان ممکن است استرابیسم یا آمبلوپی (تنبلی چشم) باشد. شما می‌توانید این عارضه را با مراجعه به یک چشم‌پزشک مخصوص، با موفقیت شناسایی و درمان کنید. همان‌طور که قبلاً هم گفته شد، به دلیل این که نوزاد تا قبل از ۶ ماهگی در مراحل اولیه‌ی رشد بینایی است، نیازی به مراجعه به چشم پزشک نیست، اما می‌توان در این زمینه با پزشک متخصص اطفال صحبت کرد.

علایم انحراف چشم در کودکان چیست؟

انحراف چشم در کودکان -که در اثر هم جهت نبودن محورهای بینائی دو چشم ایجاد می‌شود- دارای علایم مختلفی است که اگر بعد از ۶ ماهگی در کودک موجود باشد، باید از او را برای معاینه دقیق به مطب چشم‌پزشک ببرید.

در صورتی که علایم زیر را در کودک خود مشاهده کردید، آن را به عنوان زنگ خطر در نظر بگیرید. اگر کودک شما هر یک از علایم زیر را دارد، هر چه سریع او را به چشم‌پزشک ببرید:

• چشم‌های کودک به طور مدام می‌چرخد و نمی‌تواند روی هدف متمرکز شود (اصطلاحاً چپ بودن چشم).
• بیش از حد در چشمانش اشک جمع می‌شود.
• تکان‌های بیش از حد و غیرطبیعی در چشمانش دارد.
• از  درد چشم، خارش یا قرمزی مداوم آن گله دارد.
• به تازگی دچار افتادگی پلک‌ها یا برجسته شدن چشمان شده‌است.
• در مردمک چشم او لکه‌های سفید، خاکستری یا زرد ایجاد شده‌است.
• به نور حساسیت شدید نشان می‌دهد.

لازم به ذکر است که در خانواده‌هایی که زمینه‌ی تنبلی یا انحراف چشم وجود دارد، کودکان باید از سن شش‌ماهگی تحت معاینه قرار گیرند.

دلایل انحراف چشم کودکان چیست؟

عوامل ژنتیکی، اولین مجرمان انحراف چشم در کود‌کان هستند. پدر و مادری که مشکلات چشمی دارند، به احتمال زیاد می‌توانند این بیماری‌ها را به فرزندان خود منتقل کنند.

همچنین، نارس بودن کودک، تولد زودتر از موعد، ضربه دیدن در هنگام زایمان، اختلالات مغزی، تشنج، ضربه و صدمات چشمی، تب شدید درمان‌نشده، فلج مغزی، عقب افتادگی مغزی، هیدروسفالی و تومورهای مغزی از دیگر عوامل ایجاد این بیماری هستند.

لازم به ذکر است که گاهی اوقات مشکلات چشمی دیگر (مانند دوبینی، نزدیک‌بینی) در کودکی که از سن شش ماهگی برای معاینه و چکاپ سالیانه به پزشک مراجعه نکرده‌است نیز می‌توانند باعث انحراف چشم در کودکان نیز ‌شوند.

راه‌های درمان انحراف چشم در کودکان

انحراف چشم در کودکان باید مانند دیگر بیماری‌ها، جهت درمان تحت معاینه و تشخیص پزشک قرار گیرد. روش‌هایی از قبیل استفاده از قطره‌ی چشم، عینک و یا جراحی‌ می‌توانند این بیماری را مداوا کنند.

تجویز عینک

اولین قدم برای درمان انحراف چشم در کودکان این است که کودک را برای معاینه پیش یک چشم‌پزشک ببرید. گاهی اوقات دوربینی، نزدیک‌بینی و آستیگماتیک بودن، علل بروز انحراف چشم در کودک می‌شوند؛ در این شرایط پزشک با تجویز عینک، به مرور زمان این مشکلات را برطرف می‌کند.

استفاده از چشم بند

گاهی اوقات پزشک برای کودکی که تنبلی چشم (اصطلاحاً لوچی) دارد، درمان بستن چشم سالم را همراه با قطره می‌دهد. این کار باعث می‌شود که چشم تنبل مجبور به تمرکز کردن و دیدن اشیاء شود. این روش در طول زمان باعث قوی شدن چشم ضعیف می‌شود. علاوه بر این کار،  عمل جراحی برای برقراری تعادل میان قدرت عضله‌های هر دو چشم لازم است.

پدرها و مادرها باید این نکته را بپذیرند که انحراف چشم در کودکان با بزرگ شدن درمان نمی‌شود. بهتر است که از همان سنین پایین کودک مورد معاینه قرار گیرد و بدون جراحی و با استفاده از قطره‌های چشمی، تمرینات چشمی و یا عینک برای درمان انحراف چشمان او تلاش شود.

تمرینات چشمی

از همان نوزادی، چشمان و بینایی کودک را با روش‌های گوناگونی از قبیل آویزان کردن چراغ‌های تزئینی کم‌نور یا عروسک‌های تزئینی در بالای تخت یا گهواره، صحبت کردن در زاویه‌ها و موقعیت‌های مختلف و همچنین غذا دادن در جهات مختلف تمرین دهید.

جراحی

انحراف چشم کودک هرچه دیرتر تشخیص داده شود، درمان آن سخت‌تر خواهد بود. در چنین شرایطی، پزشک ابتدا علت به وجود آمدن این مسئله را مورد بررسی قرار می‌دهد. اگر علت انحراف چشم کودک ماهیچه باشد، عمل جراحی ماهیچه  پیشنهاد می‌شود. در این حالت، ممکن است پس از جراحی فرد، مقدار کمی انحراف (معمولاً بین ۵ تا ۲۰ درجه) باقی بماند. در برخی اوقات، عمل به طور کامل موفقیت‌آمیز است؛ میزان موفقیت به سن کودک و میزان انحراف بستگی دارد.

کلام آخر دکترساینا

مراجعه به چشم‌پزشک یکی از ضرروی‌ترین نیازها برای کودک جهت جلوگیری از مشکلات بینایی اوست. اگر در شش ماهگی کودک را به مطب چشم‌پزشکی برده‌اید و مشکلی تشخیص داده نشده‌است، فراموش نکنید که این پایان کار نیست؛ بسیاری از انحرافات چشمی در کودکان، در سنین ۲ تا ۳ سالگی نمایان می‌شوند. پس معاینات مکرر را ضروری بدانید. همچنین، برای پیگیری این بیماری نیاز است که مشاوره‌ی درمانی دقیقی از پزشک دریافت کنید.