بیماری های مقاربتی | لیست کامل بیماریهای آمیزشی + پیشگیری

بیماری های مقاربتی (STD) جزو شایع‌ترین بیماری‌هایی هستند که از طریق تماس جنسی و برخی راه‌های دیگر منتقل می‌شوند. عوامل ایجادکننده‌ی و علائم بیماری های جنسی متفاوت بوده و گاهی هم بی علامت هستند. با شناخت انواع بیماری های مقاربتی در مردان و زنان و راه‌های انتقال آن‌ها می‌توان از ابتلا به این بیماری‌ها پیشگیری کرد.

در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا با انواع بیماری های مقاربتی زنان، راه‌های انتقال، تشخیص و درمان آن‌ها آشنا خواهید شد. برای مطالعه بخش موردنظر خود می‌توانید بر تیتر آن در فهرست کلیک کنید. اگر در موبایل می‌خوانید، تیتر را لمس کنید.

بیماری های مقاربتی چیست؟

بیماری های مقاربتی از طیف وسیعی از باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها به وجود می‌آیند که عمدتاً از طریق تماس جنسی واژینال، سکس مقعدی یا سکس دهانی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.

ممکن است فردی هم‌زمان به چند نوع عفونت‌ مقاربتی (STI) مختلف مبتلا باشد و هم‌زمان چند عفونت مقاربتی مختلف را منتقل کند. وجود چنین عفونت‌هایی خطر ابتلا به انواع دیگر عفونت‌های مقاربتی را افزایش می‌دهد. بیماریهای آمیزشی غالباً اُلیگو یا بدون علامت‌اند.

میزان شیوع بیماری های مقاربتی

براساس گفته‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO)، عفونت‌های مقاربتی یکی از پنج بیماری است که زنان و مردان در سراسر جهان به دنبال درمان آن‌ها هستند.^[۱]

علائم بیماری های مقاربتی در مردان

در برخی موارد ممکن است که بدون بروز علائم به بیماری مقاربتی مبتلا باشیم؛ اما برخی از بیماری های مقاربتی باعث بروز علائم واضحی در شخص می‌شوند.
رایج‌ترین علائم بیماری‌ های مقاربتی در مردان عبارت‌اند از:

• درد یا ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا دفع ادرار
• زخم، برجستگی یا بثورات روی آلت تناسلی، بیضه‌­ها، مقعد، باسن، ران‌ها یا دهان
• ترشح یا خونریزی غیرمعمول از آلت تناسلی
• بیضه‌های دردناک یا متورم​

علائم بیماریهای مقاربتی در زنان

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، در برخی از موارد، بیماری های مقاربتی علائم قابل‌توجهی بروز نمی‌دهند؛ اما زمانی که علائم بروز می‌دهند، این علائم مشترک در زن‌ها مشاهده می‌شود:

• درد یا ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا دفع ادرار
• زخم، برجستگی یا بثورات در واژن، مقعد، باسن، ران‌ها یا دهان
• ترشح یا خونریزی غیرمعمول از واژن
• خارش در واژن یا اطراف آن

علائم بیماریهای مقاربتی در زنان ممکن است از بیماری به بیمار دیگر متفاوت باشد. به همین دلیل بسیار مهم است که خانم‌ها در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا حتماً به دکتر زنان مراجعه کنند تا مورد معاینه تخصصی قرار بگیرند.

علت بیماریهای آمیزشی (عفونت آمیزشی)

بیماری های مقاربتی در زنان و مردان معمولاً شامل هر نوع عفونت و باکتری می‌شوند.

• بیماریهای مقاربتی باکتریایی شامل عفونت کلامیدیایی، سوزاک و سفلیس است.
• بیماری های مقاربتی ویروسی شامل ایدز (HIV)، تب‌خال دستگاه تناسلی (هرپس)، زگیل‌های تناسلی  (HPV)و هپاتیت B است.
• تریکومونیازیس نیز یک بیماری مقاربتی است که توسط نوعی انگل ایجاد می‌شود. میکروب‌های عامل بیماری های مقاربتی در مایع منی، خون، ترشحات واژن و گاهی بزاق پنهان می‌شوند.

اکثر عوامل منتقل‌کننده بیماری‌های مقاربتی، از طریق رابطه جنسی واژینال، سکس مقعدی یا دهانی منتشر می‌شوند، اما برخی دیگر، مانند آن‌هایی که باعث تبخال دستگاه تناسلی (هرپس)  و زگیل‌های تناسلی می‌شوند، ممکن است از طریق تماس پوستی منتشر شوند.

احتمال ابتلا به هپاتیت B از طریق استفاده مشترک از وسایل شخصی مانند مسواک یا تیغ با فرد آلوده به این ویروس وجود دارد.

در ادامه با انواع بیماری های مقاربتی در مردان و زنان آشنا خواهید شد. اگر فکر می‌کنید به هرکدام از بیماریهای مقاربتی مبتلا هستید می‌توانید در قدم اول به پزشک داخلی – عمومی، اورولوژیست یا دکتر زنان مراجعه کنید. پزشک بعد از بررسی علائم در صورت نیاز شما را به پزشک متخصص بیماری‌های عفونی ارجاع خواهد داد.

انواع بیماری های مقاربتی

در ادامه با شایع‌ترین انواع بیماری های مقاربتی آشنا خواهید شد:

کلامیدیا 

کلامیدیا نوعی بیماری مقاربتی است که درنتیجه عفونت با کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد می‌شود. این بیماری یک نوع عفونت شایع است که می‌تواند از طریق رابطه جنسی مقعدی، واژینال و سکس دهانی منتقل شود. همچنین می‌تواند در هنگام زایمان به نوزاد نیز سرایت کند.

کلامیدیا معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند، در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به ناباروری و سایر عوارض شود. درصورتی‌که در مراحل اولیه برای درمان اقدام شود، به‌راحتی درمان خواهد شد.

شپش ناحیه تناسلی

شپش‌های ناحیه‌ی تناسلی نوعی دیگر از عوامل ایجاد بیماری‌های مقاربتی هستند که معمولاً به موهای ناحیه تناسلی می‌چسبند. بااین‌حال، گاهی اوقات می‌توانند موهای زیر بغل، سبیل، ریش، مژه‌ها یا ابروها را آلوده کنند. این شپش‌ها بسیار کوچک‌اند و دیدنشان با چشم دشوار است، اما در قسمت‌های درگیر شده‌ی بدن، ایجاد احساس خارش می‌کنند.

اولین مرحله در چرخه زندگی این شپش‌ها به وجود آمدن تخم شپش است. این مرحله حدود ۶ تا ۱۰ روز طول می‌کشد. شپش‌ها بعد از تخم‌ریزی شبیه خرچنگ‌های بسیار ریزی به نظر می‌رسند. آن‌ها برای زنده ماندن نیاز به تغذیه از خون دارند و حدود ۲-۳ هفته زنده می‌مانند. ماده‌ها در آخرین روزهای حیات خود تخم‌های بیشتری می‌گذارند و چرخه‌ی زندگی‌شان به همین صورت ادامه می‌یابد.

تبخال ناحیه تناسلی 

ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) یک ویروس شایع است که پوست،دهانه رحم، ناحیه تناسلی و همچنین برخی قسمت‌های دیگر بدن را درگیر می‌کند.

• HSV نوع ۱ معمولاً مخاط دهان را آلوده می‌کند. این ویروس می‌تواند از طریق بزاق یا تماس با زخم‌های تب‌خال در اطراف دهان شخص درگیر ویروس منتقل شود. این ویروس می‌تواند در حین سکس دهانی به ناحیه تناسلی شریک جنسی منتقل شود.
• HSV نوع ۲ معمولاً ناحیه‌ی تناسلی، ناحیه مقعد و دهان را درگیر می‌کند. این ویروس از طریق رابطه جنسی واژینال، سکس دهانی و سکس مقعدی منتقل می‌شود.

هپاتیت B 

هپاتیت B نوعی دیگر از بیماری های جنسی است که می‌تواند عفونت طولانی‌مدت ایجاد کرده و درنهایت منجر به آسیب به کبد شود. هنگامی‌که فردی به ویروس هپاتیت B مبتلا شد‌، این ویروس می‌تواند در مایع منی، خون و سایر مایعات بدن او باقی بماند. هپاتیت B به روش‌های زیر منتقل می‌شود:

• رابطه جنسی
• استفاده از سرنگ‌های غیر استریل برای تزریقات
• ایجاد سوراخ در پوست بدن با اجسامی که به ویروس آلوده‌اند.

این بیماری می‌تواند در طی دوران بارداری یا هنگام زایمان به نوزاد منتقل شود. بااین‌حال، باراهنمایی پزشک می‌توان از این اتفاق پیشگیری کرد.

بیماری مقاربتی ​تریکومونیازیس 

تریکومونیازیس یا تریش می‌تواند هرکسی را درگیر کند، اما علائم این بیماری بیشتر در زنان بروز پیدا می‌کند. تریکوموناس واژینالیس عامل بروز این بیماری است.

این بیماری مقاربتی در زنان، در اغلب موارد واژن را درگیر می‌کند، ولی عفونت ناشی از آن در مردان می‌تواند تا مجرای ادراری پیش رود.

روش‌های انتقال این بیماری مقاربتی از طریق هر نوع دخول و همچنین تماس واژن با واژن است.

ویروس HIV  

ویروس HIV به سیستم ایمنی بدن حمله می‌کند. این ویروس می‌تواند از طریق تماس جنسی و برخی روش‌های دیگر منتقل شود.

ویروس اچ آی وی فرد را نسبت به عفونت‌های خاص دیگری آسیب‌پذیرتر می‌کند. افراد مبتلابه ایدز (HIV) در معرض خطر بالای انتقال سایر انواع بیماری‌های مقاربتی هستند. آسیب‌پذیری به سایر عفونت‌ها در صورت عدم درمان شدیدتر شده و ممکن است منجر به عوارضی شود که زندگی شخص را تهدید می‌کند.

به‌محض ابتلای فرد به ویروس HIV، ویروس در مایعات بدن او ازجمله مایع منی، خون، شیر مادر و مایعات واژن و رکتوم حاضر می‌شود. اگر این مایعات به هر طریقی وارد بدن فرد دیگری شود، آن شخص می‌تواند به ویروس اچ آی وی   آلوده شود. این بیماری از طریق تماس جنسی، استفاده از سرنگ مشترک در تزریقات، تماس با زخم‌های پوستی شخص مبتلا، زایمان و شیردهی به فرد دیگری منتقل شود.

ویروس پاپیلومای انسانی HPV

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) به گروهی از ویروس‌ها گفته می‌شود که پوست و غشاهای مخاطی مانند گلو، دهانه رحم، مقعد و دهان را درگیر می‌کنند. این ویروس انواع مختلفی دارد و بعضی از آن‌ها خطر بیشتری نسبت به انواع دیگر این ویروس دارند.

• بسیاری از افراد مبتلابه HPV هیچ علامتی نشان نمی‌دهند، اما در این حالت خطر انتقال بیماری و پیشرفت آن وجود دارد.
• برخی از انواع ویروس HPV می‌توانند زگیل تناسلی ایجاد کنند که این نوع از ویروس معمولاً کم‌خطرند.
• ابتلا به HPV می‌تواند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و سرطان گلو را افزایش دهد.

گال

گال نوعی بیماری پوستی مسری است. عامل ایجاد آن نوعی کنه یا مایت به نام Sarcoptes scabiei  است.  ابتلا به این بیماری می‌تواند باعث ایجاد بثورات پوستی جوش مانند در هر نقطه از بدن شود.

اولین باری که کنه مایت وارد بدن می‌شود، علائم این بیماری ۲-۶ هفته پس‌ازآن ظاهر می‌شود. اگر فرد برای بار دوم با عامل بیماری‌زا مواجه شود، علائم آن می‌تواند ۱-۴ روز پس از مواجهه با عامل بیماری‌زا ظاهر شود. گال می‌تواند قبل از اینکه شخص حتی بداند که به آن مبتلا است، منتقل شود.

انتقال این بیماری معمولاً از طریق تماس پوست به پوست یا استفاده مشترک از وسایل شخصی مانند حوله و ملافه صورت می‌گیرد.

پزشک متخصص برای از بین بردن کنه‌ها کرم‌های موضعی تجویز می‌کند. هنگامی‌که فرد مبتلابه گال است باید از تماس پوست بدن خود با دیگران جلوگیری کند. پس از برطرف شدن علائم این بیماری، فرد مبتلا باید وسایل شخصی خود، ازجمله تمام ملافه‌ها و لباس‌هایش را ضدعفونی کند.

سیفلیس 

سیفلیس از باکتری Treponema pallidum ناشی می‌شود. این بیماری یک عفونت بالقوه جدی است و برای جلوگیری از آسیب دائمی و عوارض طولانی‌مدت آن، شخص مبتلا باید به‌سرعت تحت درمان قرار گیرد.

روند این بیماری معمولاً در طی چهار مرحله رخ می‌دهد: در مرحله اول، فرد ممکن است در محل عفونت که معمولاً در اطراف دستگاه تناسلی، مقعد یا دهان است، زخمی گرد و سفت مشاهده کند. این علائم برای ۳  تا ۶ هفته طول می‌کشد.

گاهی اوقات ممکن است این زخم‌ها قابل‌مشاهده نباشند و مثلاً در واژن پنهان باشند، به‌خصوص که غالباً بدون دردند.

باکتری بیماری‌زا می‌تواند در هرزمانی از دوره‌های بیماری منتقل شود. بیماری سیفلیس در دوران بارداری قابل‌انتقال به نوزاد است.

برای آشنایی با علائم و راه‌های درمان این نوع بیماری مقاربتی کافی‌ست مقاله «سیفلیس چیست و چگونه درمان می‌شود» را مطالعه کنید.

سوزاک

سوزاک یک بیماری مقاربتی شایع است که توسط باکتری Neisseria gonorrhoeae  ایجاد می‌شود. این بیماری بسیار مسری است و در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به عوارض تهدیدکننده برای سلامت و زندگی شخص مبتلا شود.

بیماری سوزاک  می‌تواند در حین سکس دهانی، واژینال یا سکس مقعدی منتقل شود. اگر شخصی ناحیه‌ای آلوده از بدن یک شخص مبتلابه سوزاک را لمس کرده و سپس چشمان خود را لمس کند، می‌تواند منجر به بیماری ورم ملتحمه یا چشم صورتی شود.

باکتری N. gonorrhoea در قسمت‌های گرم و مرطوب بدن مانند واژن، آلت تناسلی مردانه، دهان، راست‌روده و چشم رشد می‌کند. این عفونت می‌تواند در هنگام زایمان از مادر به نوزاد منتقل می‌شود.

دکتر ساینا در مقاله «علائم سوزاک چیست و چگونه درمان می‌شود؟» به طور کامل به بررسی این بیماری مقاربتی پرداخته است.

بیماری مقاربتی شانکروئید

شانکروئید یک عفونت باکتریایی نادر و ناشی از باکتری Haemophilus ducreyi است. این بیماری فقط از طریق تماس جنسی منتقل می‌گردد.

شانکروئید زخم‌های دردناکی در دستگاه تناسلی ایجاد می‌کند. بیماری شانکروئید همچنین می‌تواند احتمال ابتلا بهHIV  را افزایش داده یا روند درمان  HIV را در مبتلایان سخت‌تر کند.

شانکروئید با تجویز آنتی‌بیوتیک مناسب درمان می‌شود. کسی که به بیماری شانکروئید مبتلا می‌شود، باید به شریک جنسی که طی ۱۰ روز گذشته با او رابطه برقرار کرده است اطلاع دهد.

عوارض و خطرات بیماری های مقاربتی

ازآنجاکه بسیاری از افراد در مراحل اولیه بیماری ‌های مقاربتی (STD) یا عفونت مقاربتی (STI) علائمی را تجربه نمی‌کنند، غربالگری عفونت‌های مقاربتی و انجام آزمایش بیماری ‌های مقاربتی در پیشگیری از عوارض آن‌ها مهم است.

عوارض احتمالی بیماریهای مقاربتی عبارت‌اند از:

• درد لگن
• مشکلات بارداری
• التهاب چشم
• آرتریت
• بیماری التهابی لگن
• ناباروری
• بیماری قلبی
• برخی سرطان‌های خاص مانند سرطان‌های مرتبط با ویروس اچ پی وی، مانند سرطان دهانه رحم و رکتوم

تشخیص بیماریهای مقاربتی در مردان و زنان

در بیشتر موارد، پزشکان نمی‌توانند بیماری های جنسی را فقط بر اساس علائم آن‌ها تشخیص دهند. اگر پزشک یا دیگر مراکز درمانی به وجود بیماری ‌های مقاربتی شک کنند، انجام آزمایش‌های تشخیصی را تجویز می‌کنند.

حتی اگر علائمی هم نداشته باشید ممکن است مراکز درمانی بر اساس سابقه روابط جنسی شما انجام آزمایش STD را توصیه کند.

همان‌طور که گفتیم، انجام آزمایش‌ غربالگری بیماری‌های مقاربتی بدین دلیل است که بیماری‌ های مقاربتی در بسیاری از موارد علائم قابل‌توجهی بروز نمی‌دهند؛ اما حتی بیماری‌ های مقاربتی بدون علامت نیز می‌توانند باعث آسیب رساندن به شخص شده یا به‌راحتی به افراد دیگر منتقل شوند.

مراکز درمانی می‌توانند با استفاده از آزمایش ادرار یا آزمایش خون، بیشتر بیماریهای مقاربتی را تشخیص دهند. همچنین ممکن است سواب یا نمونه تشخیصی از دستگاه تناسلی شما بگیرند. درصورتی‌که دچار زخم یا بثورات پوستی شده‌اید، ممکن است از آن‌ها نیز سواب گرفته شود.

آیا تست پاپ اسمیر برای تشخیص بیماری مقاربتی مناسب است؟

توجه داشته باشید که تست پاپ اسمیر آزمایش بیماری‌های مقاربتی نیست. آزمایش پاپ اسمیر وجود سلول‌های پیش‌سرطانی را در دهانه رحم بررسی می‌کند. اگرچه ممکن است با آزمایش HPV نیز ترکیب شود و هم‌زمان باهم نمونه‌برداری شود، اما آزمایش پاپ اسمیر منفی به این معنی نیست که شما هیچ STD یا بیماری مقاربتی ندارید.

اگر از نظر جنسی فعال هستید بهتر است در مورد انجام آزمایش بیماریهای مقاربتی از پزشک معالج خود سؤال کنید. انجام آزمایش‌های دوره‌ای برای تشخیص بیماریهای مقاربتی مفید است و انجام این آزمایش‌ها توصیه می‌شود.

تست و آزمایش بیماری های مقاربتی

غربالگری و آزمایش بیماری‌ های مقاربتی جزو روتین آزمایش‌های سالانه‌ی استاندارد و معمول بیماری‌های زنان نیست. شما باید در مورد سلامت جنسی  خود پیشگام باشید و از پزشک بخواهید که آزمایش بیماری‌های مقاربتی را برای شما تجویز کند.

هیچ پنل استانداردی برای بیماری ‌‌های مقاربتی وجود ندارد، بنابراین صادقانه با پزشک خود در مورد عوامل خطر که با آن مواجه هستید صحبت کنید و در مورد بیماریهایی که احتمالاً در معرض آن قرارگرفته‌اید صریح و روشن مشورت بگیرید.

تمام بیماری‌های مقاربتی که زنان و مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد می‌تواند در هر دو جنس موردبررسی قرار گیرد، البته به‌جز ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) که فقط برای زنان قابل غربالگری است.

بیماری‌های مقاربتی باکتریایی و قارچی

بیماری‌های مقاربتی باکتریایی/قارچی	آزمایش خون	آزمایش ادرار	سواب/کشت میکروبی
واژینوز باکتریایی	خیر	خیر	بله
کلامیدیا	خیر	بله	بله
سوزاک	خیر	بله	بله
سفلیس	بله	خیر	خیر
تریکومونیازیس	خیر	بله	بله

بیماری‌ های مقاربتی ویروسی

بیماری مقاربتی ویروسی	آزمایش خون	آزمایش ادرار	سواب/کشت میکروبی
هپاتیت	بله	خیر	خیر
تبخال تناسلی	بله	خیر	بله
ایدز	بله	خیر	بله
پاپیلومای انسانی	خیر	خیر	بله

تشخیص افتراقی عفونت آمیزشی

گاهی علائمی که شبیه علائم بیماری‌های مقاربتی به نظر می‌رسند، ممکن است در اثر عامل دیگری ایجاد شوند. به‌عنوان‌مثال، خارش دستگاه تناسلی می‌تواند در اثر عفونت قارچ مخمری، یائسگی، عوامل تحریک‌کننده یا حساسیت‌زا، گال یا شپش تناسلی ایجاد شود.

توده یا زخم در ناحیه تناسلی می‌تواند به دلیل وجود فولیکول موی آلوده یا کیست غده بارتولین در زنان به باشد.^[۲]  

اگر این علائم یا سایر علائم بیماری‌ های مقاربتی را دارید و رابطه جنسی محافظت نشده یا رفتارهای پرخطر دیگری نیز انجام داده‌اید، بهتر است که در مورد انجام آزمایش STD با پزشک خود صحبت کنید.

جواب آزمایش منفی به شما آرامش خاطر بخشیده و به شما در رسیدن به تشخیص درست بیماری خود کمک می‌کند و همچنین یک جواب آزمایش مثبت به شما کمک می‌کند تا هر چه سریع‌تر تحت درمان قرار بگیرید و از شیوع عفونت به شریک جنسی خود جلوگیری کنید.

 چکاپ‌های معمول زنان، بسیاری از بیماری‌های مقاربتی را نشان نمی‌دهند. اگر زندگی فعال جنسی دارید از پزشک خود بخواهید آزمایش‌های تشخیصی دوره‌ای برای شما تجویز کند.

پیشگیری از بیماری های جنسی در زنان و مردان 

برای جلوگیری یا کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی یا عفونت‌های جنسی چند روش وجود دارد:

مؤثرترین روش جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی، نداشتن رابطه جنسی است.

پرهیز از روابط جنسی پرخطر 

راه قابل‌اعتماد دیگر برای جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی، ماندن در یک رابطه‌ی طولانی‌مدت با یک شریک جنسی است، به‌طوری‌که هر دو طرف غیرآلوده و به هم متعهد باشند.

صبر کنید و آزمایش دهید

تا زمانی که در یک رابطه‌ی تازه هر دو طرف ازنظر بیماری‌های مقاربتی مورد آزمایش قرار نگرفته‌اند، از رابطه واژینال و سکس مقعدی خودداری کنید. سکس دهانی خطر کمتری دارد، اما برای جلوگیری از تماس مستقیم (غشای مخاطی دهان و دستگاه تناسلی) بهتر است از کاندوم لاتکس یا کاندوم دهانی استفاده شود.

واکسن بزنید

واکسیناسیون زودهنگام و قبل از برقراری تماس جنسی باعث جلوگیری از بعضی از انواع بیماری های مقاربتی می‌شود. واکسن‌ها برای جلوگیری از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، هپاتیت A و هپاتیت B در دسترس هستند.

واکسن HPV

مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (CDC) توصیه می‌کند که دختران و پسران از سن ۱۱ تا ۱۲ سالگی واکسن HPV را دریافت کنند. واکسن پاپیلومای انسانی در چند دوز باید دریافت شود و دوره واکسیناسیون تا ۲۶ سال کامل می‌شود.

گاهی بزرگ‌سالانی که در سن پایین این واکسن را دریافت نکرده‌اند، در سنین بالاتر و با مشورت پزشک می‌توانند واکسن دریافت کنند؛ اما معمولاً واکسیناسیون در سنین بالاتر که فعالیت جنسی آغاز شده شانس موفقیت کمتری دارد، چراکه احتمال دارد فرد از قبل آلوده به ویروس شده باشد.^[۴] 

واکسن هپاتیت  B

واکسن هپاتیت B معمولاً به نوزادان تزریق می‌شود و واکسن هپاتیت A برای کودکان ۱ ساله توصیه می‌شود. هر دو واکسن برای افرادی که قبلاً ایمن نشده‌اند و همچنین برای افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت قرار دارند، مانند مردانی که با هم‌جنس خود رابطه جنسی دارند و کسانی که مواد مخدر تزریق می‌کنند توصیه می‌شود.

از کاندوم استفاده کنید

به‌طور مداوم و صحیح از کاندوم و سدهای دندانی استفاده کنید. برای هر نوع رابطه جنسی، چه از راه دهان، واژن یا مقعد، از کاندوم لاتکس یا سد دندانی استفاده کنید. هرگز از روان‌کننده‌های روغنی مانند ژل‌های تهیه‌شده از مواد شیمیایی همراه با کاندوم لاتکس یا سد دندان استفاده نکنید.

استفاده از کاندوم‌های ساخته‌شده از غشاهای طبیعی توصیه نمی‌شوند زیرا در جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی مؤثر نیستند. 

به خاطر داشته باشید درحالی‌که استفاده از کاندوم خطر ابتلا به اکثر بیماری های جنسی در زنان و مردان را کاهش می‌دهد، اما در برابر بیماری‌های مقاربتی که زخم باز ایجاد می‌کنند، مانند HPV  یا تب‌خال تناسلی محافظت کمتری ایجاد می‌کند. همچنین روش‌های جلوگیری از بارداری غیرحفاظتی، مانند قرص‌های جلوگیری از بارداری (داروهای ضدبارداری خوراکی) یا دستگاه‌های داخل رحمی (IUD) هیچ‌گونه محافظتی در برابر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی به وجود نمی‌آورند.

از مصرف الکل و مواد مخدر خودداری نمایید

وقتی‌که تحت تأثیر مواد مخدر یا مشروبات الکلی قرار دارید، احتمال اقدام به روابط جنسی پرخطر بیشتر می‌شود.

صحبت کردن قبل از انجام رابطه جنسی

 قبل از هرگونه تماس جنسی، در مورد انجام رابطه جنسی ایمن با شریک زندگی خود صحبت کنید و در مورد فعالیت‌هایی که با آن‌ها موافق یا مخالفید به توافق برسید.

ختنه شدن مردان

 شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ختنه مردان می‌تواند خطر ابتلای آنان به بیماری‌ های مقاربتی و از جمله HIV را کاهش دهد. همین‌طور احتمالاً ختنه تا حدودی شانس انتقال این بیماری به دیگران را هم کاهش می‌دهد. اما باید در نظر داشت که این به هیچ عنوان به معنای عدم نیاز به مراقبت‌های بهداشتی دیگر نیست و ختنه نمی‌تواند فرد را در برابر ابتلا به بیماریهای آمیزشی محافظت کند.^[۵]

پروفیلاکسی قبل از مواجه با بیماری (PrEP) را مدنظر قرار دهید

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از داروهای ترکیبی emtricitabine plus tenofovir disoproxil fumarate (Truvada)  و emtsricitabine plus tenofovir alafenamide (Descovy) را برای کاهش خطر ابتلا به عفونت HIV  از طریق تماس جنسی در افراد در معرض خطر زیاد توصیه می‌کند.

تنها درصورتی‌که قبلاً به HIV  مبتلا نشده باشید پزشک شما این داروها را برای پیشگیری از عفونت به HIV تجویز می‌کند. باید قبل از شروع استفاده از  PrEP  و همچنین هر سه ماه یک‌بار در طول دوره‌ی مصرف، آزمایش HIV انجام دهید.

پزشک قبل از تجویز Truvada عملکرد کلیه‌های شما را بررسی کرده و هر شش ماه یک‌بار این بررسی را تکرار خواهد کرد. اگر مبتلا به هپاتیت B هستید، باید قبل از شروع درمان توسط یک پزشک متخصص بیماری‌های عفونی یا متخصص کبد ارزیابی شوید.

این داروها می‌بایست هر روز و دقیقاً طبق دستورالعمل مصرف شوند. اگر به‌صورت روزانه از Truvada استفاده می‌کنید، می‌توان امیدوار بود که شانس ابتلای به HIV را از طریق تماس جنسی بیش از ۹۰ درصد کاهش داده‌اید. استفاده از وسایل پیشگیری‌کننده مانند کاندوم می‌تواند خطر ابتلای شما بیشتر کاهش دهد. برای پیشگیری از دیگر بیماری ‌های مقاربتی، از رابطه‌ی جنسی محافظت نشده خودداری کنید.^[۳] 

درمان بیماری ‌های مقاربتی

روش‌های درمانی توصیه‌شده برای بیماری‌ های مقاربتی بر اساس نوع بیماری شما متفاوت است. درمان کامل شما و شریک جنسی‌تان، قبل از شروع دوباره‌ی فعالیت جنسی اهمیت بسیاری دارد. در غیر این صورت، بیماری را دائماً بین خود و شریکتان منتقل می‌کنید.

درمان بیماری‌ های مقاربتی باکتریایی

معمولاً آنتی‌بیوتیک‌ها به‌راحتی می‌توانند عفونت‌های مقاربتی باکتریایی را درمان کنند.

نکته مهم این است که آنتی‌بیوتیک‌های خود را طبق تجویز پزشک و به‌موقع مصرف کنید. حتی اگر قبل از اتمام مصرف مقدار آنتی‌بیوتیک تجویزشده احساس بهبودی داشته باشید مصرف آن‌ها را ادامه دهید. پس از مصرف تمام داروهای تجویزشده در صورت برطرف نشدن بیماری یا بازگشت علائم، به پزشک خود اطلاع دهید.

درمان بیماری ‌های مقاربتی ویروسی

بیماری‌های مقاربتی ویروسی با آنتی‌بیوتیک‌ها قابل‌درمان نیستند. اکثر عفونت‌های ویروسی هیچ درمانی ندارند، اما برخی از آن‌ها می‌توانند خودبه‌خود با گذشت زمان برطرف شوند و همچنین در بسیاری از موارد، داروهای تجویزی برای تسکین علائم و کاهش خطر انتقال در اختیار بیمار قرار می‌گیرد.

به‌عنوان‌مثال، داروهایی برای کاهش بروز‌های تب‌خال در دسترس هستند. همین‌طور، برخی از روش‌های درمانی می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت HIV کمک کرده و خطر انتقال ایدز از شخص مبتلا به شخص دیگر را کاهش دهد.

دیگر روش‌های درمانی

برخی از انواع بیماری های مقاربتی نه عامل ویروسی و نه عامل باکتریایی دارند. بلکه توسط ارگانیسم‌های کوچک دیگری ایجاد می‌شوند. به‌عنوان‌مثال:

• شپش ناحیه تناسلی
• تریکومونیازیس
• گال

این بیماری ‌های مقاربتی معمولاً با داروهای خوراکی یا موضعی قابل‌درمان هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شرایط و روش‌های درمانی خود از پزشک یا مراکز بهداشتی و درمانی کمک بگیرید.

کلام آخر دکترساینا

بیماری ‌های مقاربتی در زنان و مردان علیرغم مشکلاتی که ایجاد می‌کنند، قابل‌پیشگیری، کنترل و درمان هستند. به همین دلیل بسیار مهم است که انواع بیماری های مقاربتی و علائم آن‌ها را بشناسید و در صورت مواجه شدن با هرگونه علامت مشکوک، از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید و به پزشک یا مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید تا مورد معاینه تخصصی قرار بگیرید.

البته بیماریهای آمیزشی همیشه علائم بالینی مشهودی بروز نمی‌دهند. پس بهتر است جهت حفظ سلامت خود، آزمایش‌های دوره‌ای را در برنامه‌ی خود بگذارید.

درست است که بیماری ‌های مقاربتی ویروسی درمان قطعی ندارند، اما روش‌های درمانی بسیاری برای کنترل و تخفیف علائم این بیماری‌ها وجود دارد که می‌تواند زندگی باکیفیتی را به شما هدیه دهد. توصیه همیشگی دکتر ساینا این است که در قدم اول راههای پیشگیری از بیماری های مقاربتی را بیاموزید و سپس درمان به‌موقع را مدنظر قرار دهید.

  سؤالات متداول

همراهان مجله سلامت دکترساینا، شما عزیزان می‌توانید سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید. متخصصان ما در تلاش هستند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ دهند.