بیماری دوقطبی و ازدواج مقوله‌ی بسیار پیچیده و سختی است. تصمیم به ازدواج با بیمار دوقطبی باید با آگاهی، دقت و مسئولیت‌پذیری گرفته شود. اگر تصمیم گرفتید که با فرد مبتلا به این بیماری ازدواج کنید، باید با نهایت بینش، مدیریت و برنامه‌ریزی وارد زندگی مشترک شوید.
از طرفی اگر خود شما به این اختلال مبتلا هستید، قبل از تصمیم به زندگی مشترک باید روند درمانی شما تحت کنترل متخصصان باشد؛ در غیر این صورت، ازدواج می‌تواند تنش‌های بیشتری را برای شما ایجاد کند و روند درمان شما مختل کند. پیچیدگی این موضوع ما را به این واداشت که در مجله سلامت دکتر ساینا به‌طور کامل به بررسی موضوع اختلال دوقطبی و ازدواج بپردازیم. پس با ما همراه باشید.
فهرست آنچه می‌خوانید:
بیماری دوقطبی و ازدواج: صحبتی با مبتلایان
اگر به اختلال دوقطبی (bipolar disorder) مبتلا هستید باید بدانید که این اختلالمی‌تواند از همان آغاز زندگی مختل‌کننده و تنش‌زا باشد. شک نکنید که باید طرف مقابل را از این بیماری آگاه سازید. البته کاملا طبیعی است که بخواهید در اولین قرار ملاقات، تصویر خوبی از خودتان در ذهن او ایجاد کنید.
به گفته محققان گفتن این واقعیت که شما به اختلال روانی مبتلا هستید ممکن است برای اولین قرار نتیجه‌ی مطلوبی نداشته باشد، اما باید در ملاقات‌های بعدی طرف مقابل را مطلع سازید. درغیر این‌صورت همیشه این ترس در شما هست که مبادا از بیماری شما مطلع شود.
اگر با نشانه‌های این اختلال آشنا نیستید، ابتدا مقاله همه چیز درباره اختلال دوقطبی و افسردگی دوقطبی را مطالعه کنید.
هدف خود را مشخص کنید
ابتدا نیات و انگیزه‌های خود را درباره تصمیم به ازدواج بررسی کنید: آیا این تصمیم را با درایت کامل و فرای نوسانات خلقی اتخاذ کرده‌اید؟ آیا آماده رزم زندگی مشترک هستید یا تنها از دور بزمی را می‌بینید که سراسیمه به سمت آن می‌شتابید؟ آیا فرار از احساسات نامطلوب این بیماری شما را به فکر ازدواج انداخته؟ یا درحال حاضر، توان مدیریت چالش‌های درونی خود را دارید و می‌توانید چنین مسئولیتی را بپذیرید؟
خوشبختانه این بیماری برای بسیاری از مبتلایان قابل‌کنترل است. زمانی که توانستید به تعادل خلق‌وخو برسید، زمانی که توانستید عواطف خود را تثبیت کنید، می‌توانید مطمئن باشید که تصمیم شما به ازدواج ناشی از این بیماری یا به دلیل فشارهای عاطفی یا هیجانات لحظه‌ای نیست. قبل از تسلط به این اختلال از تصمیمات جدی مثل ازدواج خودداری کنید.
اگر احتمال می‌دهید که به این اختلال مبتلا هستید حتما با یک روانپزشک صحبت کنید. متخصصان سامانه پزشکی دکتر ساینا در کنار شما هستند تا با ارائه بهترین راهکارهای درمانی بتوانید کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید.
تصمیم به ازدواج با بیمار دوقطبی
ازدواج با افراد دوقطبی می‌تواند بسیار چالش‌انگیز باشد. با کمک یک متخصص، باید بفهمید که این فرد به دوقطبی نوع چند مبتلاست؟ شدت این بیماری در او چقدر است؟ چقدر به درمانهای موجود جواب می‌دهد؟ گاهی این بیماران علاوه‌بر دوقطبی به برخی از اختلالات شخصیتی دیگر مبتلا هستند که همین، پروسه درمان و کنار آمدن با این افراد را دشوارتر می‌کند. اما تعامل با برخی از بیماران و درمان آنها شدنی‌تر است.
زندگی مشترک، به‌خودی خود، پیچیده‌های روان‌شناختی بسیاری دارد؛ این پیچیدگی‌ها با افراد مبتلا به بیماری‌ها و اختلالات روانی دوچندان می‌شود. در بسیاری از موارد، ادامه زندگی با این افراد ناممکن یا حداقل بسیار سخت است. به‌هر جهت اگر چنین تصمیمی بگیرید، باید خود را برای رزمی آماده کنید که بدون کمک متخصصان از پس آن برنمی‌آیید.
زندگی زناشویی با بیماری دوقطبی چگونه خواهد بود؟
بسته به‌شدت بیماری فرد مبتلا همواره در نوسانات خلقی است. در دوره‌های افسردگی شما با فردی ناتوان روبرو هستید و در دوره‌های شیدایی -بسته به‌شدت بیماری- رفتارهای بسیار شدید هیجانی و بعضاً خطرناک را از او مشاهده می‌کنید. ممکن است در مقاطعی رفتارهای پرشور جنسی و عاطفی را از شریک خود ببینید و در مقاطعی دیگر، نه‌تنها از این رفتار پرشور خبری نیست، بلکه ممکن است سردی و افسردگی او را تجربه کنید.
وضع از این هم می‌تواند بدتر باشد؛ به گفته‌ی روانپزشکان درصورتی که یکی از زوجین به‌شدت دچار این اختلال باشد و به مرحله‌ی جنون برسد یا در فازهای شدید مانیک (شیدایی) باشد، ممکن است به همسر خود آسیب‌های خطرناکی وارد کند و یا از نظر مالی تصمیم‌هایی بگیرد که اقتصاد خانواده را به خطر بیندازد.
از طرفی مشکل افسردگی نیز در ازدواج با افراد دوقطبی مطرح است. افسردگی می‌تواند باعث شود که فرد کاملاً از همه چیز دل بکند. در این صورت ممکن است همسر او به اوج نا‌امیدی برسد، زیرا می‌خواهد شریک خود را از انزوای خود بیرون بیاورد، ولی نمی‌داند چگونه این کار را انجام دهد. در چنین شرایطی زوجین باید از روانشناسان و روانپزشکان کمک بگیرند.
زمینه ژنتیکی بیماری دوقطبی در فرزندان
برای ازدواج با فرد دوقطبی این موضوع را هم درنظر داشته باشید: به دلیل زمینه ژنتیکی، احتمال متبلا شدن فرزندان شما به بیماری دوقطبی وجود دارد.[۱] بنابراین نیازها و امنیت روانی این فرزندان باید طوری تامین شود که ژنتیک آنها زمینه مبتلا شدن آنها به بیماری‌های روانی را فراهم نکند. همین هم خود چالشی است، چراکه اگر یکی از والدین رفتارهای هیجانی غیرعادی یا افسردگی شدید داشته باشد و نتواند نیازهای کودک را برآورده سازد، تامین شرایط آسایش برای کودک ممکن نیست. بنابراین زوجی که زمینه ژنتیکی این بیماری را دارند باید قبل از فرزندآوری دوراندیشی کافی داشته باشند.
بیماری دوقطبی و ازدواج: راهکارهای کنار آمدن با فرد مبتلا
همانطور که اشاره کردیم بیماری دوقطبی و ازدواج مسئله مهمی است که به آگاهی نیاز دارد. درصورتی که فرد بیمار درمان نشود ممکن است مستعد نوسانات شدید خلق‌وخو، تغییرات شخصیت و اختلال در روابط متقابل با همسر خود باشد. این موضوع می‌تواند چارچوب زندگی مشترک و روابط زناشویی را از بین ببرد.
آگاهی از علائم این اختلال و دانستن این که چه چیزی باعث چرخه‌های شیدایی خفیف یاهیپومانیا (Hypomania)، شیدایی و افسردگی فرد بیمار می‌شود و نیز داشتن احتیاط لازم در مورد علائم هشداردهنده‌ی ورود به یک برهه‌ی عصبی، می‌تواند در جلوگیری از موقعیت‌های ناراحت‌کننده در زندگی زناشویی به شما کمک کند. این علائم هشداردهنده می‌توانند شامل اختلال در خواب و یا تغییر در سطح فعالیت باشند. به‌طور کلی برای زندگی و ازدواج با افراد دوقطبی، راهکارهایی وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها در این مقاله می‌پردازیم.
اهمیت مراجعه به روانپزشک
برای مدیریت زندگی مشترک با یک فرد دوقطبی، اولین اقدام شما باید رجوع به روانشناسان و روانپزشکان باشد. روانپزشکان در مورد آسیب‌هایی که به سلامت روان فرد بیمار وارد می‌شود اطلاعات کاملی دارند، بنابراین می‌توانند بهترین روند درمانی را پیشنهاد دهند. همچنین روانپزشک می‌تواند برای کنترل علائم فرد داروهای تثبیت‌کننده‌ی خلق‌وخو را با داروهای ضد افسردگی تجویز کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درخصوص روند درمان این اختلال کافیست مقاله راه‌های درمان اختلال دوقطبی را مطالعه کنید یا همین حالا سوالات خود را از بهترین روانپزشکان دکتر ساینا بپرسید.
دریافت آموزش‌های لازم برای کنار آمدن با بیمار
چه شما تصمیم به ازدواج با یک فرد دوقطبی را گرفته‌اید و چه بعد زندگی مشترک متوجه مبتلا بودن همسر خود شدید، باید آمادگی و برنامه‌ریزی‌های لازم را برای این چالش داشته باشید. به گفته‌ی محققان و روانپزشکان هرچه که همسر فرد بیمار در مورد این اختلال و علائم همسر خود اطلاعات بیشتری داشته باشد و آموزش‌های لازم را ببیند نقش بهتری در بهبود همسر خود ایفا خواهد کرد.
فرد بیمار ممکن است در طول زندگی دوره‌هایی از افسردگی را تجربه کند و به درون پیله‌ی خود برود یا منزوی شود. همچنین ممکن است رفتارهای جنون‌آمیز از خود نشان دهد. در چنین شرایطی اگر همسر بیمار بداند که چه واکنشی باید نشان دهد به کنترل شرایط کمک بزرگی خواهد کرد.
آگاهی هرچه بیشتر از احساسات فرد بیمار
به گفته‌ی روانپزشکان همسر افراد مبتلا به این اختلال باید نسبت به روحیه‌ی شریکش هوشیار باشد تا بتواند سریعاً به کمک او بشتابد تا علائم او پیشرفت نکند. پس اگر همسرتان به اختلال دوقطبی مبتلا است برای کمک کردن به او باید سعی کنید هرچه بیشتر به احساسات و رفتارهایش واقف باشید تا درصورت تغییر شرایط روحی او بتوانید به او کمک کنید.
تربیت فرزندان
شما به‌عنوان همسر بیمار دوقطبی مسئولیت بزرگی در زمینه تربیت فرزندانتان دارید. چرا که علاوه بر نگهداری از همسر خود باید بار تربیت صحیح فرزندان را نیز به دوش بکشید و آنها را از آسیب‌های احتمالی همسر دوقطبی دور نگه دارید.
تحقیقات نشان می‌دهد فرزندانی که والدین مبتلا به اختلال دوقطبی دارند بیشتر در معرض مشکلات روحی-روانی قرار دارند.[۲] از آنجا که این بیماری با افزایش خطر خودکشی، سوءمصرف مواد مخدر، اختلافات خانوادگی و رفتار پرخاشگرانه و رفتارهای پرخطر جنسی همراه است نه‌تنها خود مبتلایان، بلکه اطرافیان فرد مبتلا را -به ویژه فرزندانشان- تحت تأثیر قرار می‌دهد.
روانپزشکان با انجام تحقیقات فراوان متوجه بروز رفتارهای زیر در کودکانی که نزد والد یا والدین مبتلا به اختلال دوقطبی زندگی می‌کنند. این رفتارها معمولاً در سنین بالاتر این کودکان دیده می‌شود:
- خودکشی
- صدمه به خود
- سیگار کشیدن
- رفتار بزهکارانه یا جنایتکارانه
- رفتار جنسی پرخطر (فعالیت جنسی قبل از ۱۶ سالگی، رابطه‌ی جنسی محافظت‌نشده، سقط جنین)
برای جلوگیری از بروز چنین شرایطی حتما از متخصصین روانشناسی و روانپزشکی کمک بگیرید تا بتوانید در تربیت فرزندتان موفق باشید. همه فرزندان دارای والد دوقطبی این معضلات را ندارد و زمینه ژنتیکی و اکتسابی همیشه در فرزندان منعکس نمی‌شود، اما احتمال بروز چنین معضلاتی را نادیده نگیرید.
بیماری دوقطبی و ازدواج: نکاتی که فرد مبتلا به بیماری باید انجام دهد
اگر به اختلال دوقطبی مبتلا هستید و قصد دارید زندگی مشترک‌تان را آغاز کنید با رعایت نکات زیر می‌توانید استرس‌هایتان را کاهش دهید:
- اول و از همه مهم‌تر، مطمئن شوید که این تصمیم درست است؛ متخصصان روانشناس و روانپزشک باید تصمیم شما را تایید کنند.
- داروهای خود را مطابق دستور تجویز مصرف کنید و ملاقات‌های خود را با روان‌پزشکتان حفظ کرده و ادامه دهید.
- در کنار تمام تمهیدات درمانی، در کلاس‌های آموزشی ازدواج شرکت کنید؛ این دوره‌ها می‌تواند دید واقع‌بینانه‌تری از ازدواج به شما ارائه بدهد.
- استرس خود را به هر روشی که برای شما مفید است مدیریت کنید خواه با نوشتن همراه باشد، خواه پیاده‌روی طولانی و یا گوش دادن به موسیقی. سعی کنید با فعالیت‌های لذت‌بخش‌تر کارهایتان را مدیریت کرده و سعی کنید به تعادل ذهنی برسید.
- چرخه‌ی خوابتان را منظم کنید. تحقیقات نشان می‌دهد که منظم بودن الگو خواب تاثیر بسیار تعیین‌کننده‌ای برای بیماران به این اختلال دارد.[۳] پس این موضوع را جدی بگیرید.
- غذای سالم بخورید و مرتباً ورزش کنید.
- از مصرف الکل و کافئین خودداری کنید.
- در صورتی که فکر آسیب به خود و یا خودکشی به ذهنتان خطور کرد سریعاً با روانپزشک خود تماس بگیرید.
کلام آخر دکترساینا
مقوله‌ی بیماری دوقطبی و ازدواج پیچیده و سخت است. به شما توصیه می‌کنیم که اگر قصد ازدواج دارید و نامزد شما اختلال دوقطبی دارد حتماً پیش از آغاز زندگی مشترک با روانپزشک صحبت کنید و شرایط را برای او شرح دهید. مطمئن شوید که خود شما آمادگی و توان پذیرش چنین چالشی را دارید. اگر هم ازدواج کرده‌اید و به‌تازگی متوجه شده‌اید که همسر شما اختلال دوقطبی دارد حتماً مراجعه‌ی منظم به روانپزشک و سپس روانشناس را در برنامه‌ی زندگی خود قرار دهید.
افراد زیادی در دنیا دارای عزیزان مبتلا به دوقطبی هستند، شما تنها قربانی این بیماری نیستید. سعی کنید روحیه خود را مدیریت کنید. تیم تحریریه مجله سلامت دکتر ساینا در حال نگارش راهنمای مفیدی برای خانواده‌ها و دوستان مبتلایان به این اختلال است. به‌زودی…
سلام ۱۳ ساله با بیمار دوقطبی زندگی میکنم.دیگه نمیکشم.دارو و درمان رفته.ولی خوب نشد.کم اوردم.و میخوام نفس بکشم
سلام کاربر عزیز وقت بخیر
خیلی متاسفیم که مبتلا به این بیماری هستید و رنج زیادی رو متحمل شدید. بیماری دوقطبی هم مثل بسیاری از بیماری‌های دیگه به طور کامل قابل‌درمان نیست اما درمانهای فعلی می‌تونه تا حد زیادی از پیشرفت علائم جلوگیری کنه و به بهبود کیفیت زندگی کمک کنه. توصیه می‌کنیم ارتباطتون رو با پزشکتون ادامه بدید و توصیه‌های ایشون رو به دقت دنبال کنید.امیدواریم که همیشه حالتون بهتر از روز قبل باشه.
سلام مرسی از مقاله بسیار خوبتون ، من حدود ۱۵ ساله به بیماری دوقطبی خفیف مبتلا هستم با دارودرمانی وکمک روانشناسم تونستم یک زندگی کاملا شاد و پر هیجان داشته باشم ، یادگیری موسیقی کمک بسیار زیادی به من کرده که احساساتم رو به سمت موسیقی هدایت کنم همچنین یک برنامه منظم برای ورزش دارم .من مجرد هستم ،پیروز باشید .
دوست عزیز، ممنون که تجربه‌تون رو در اختیار گذاشتید. امیدواریم همیشه سلامت باشید.
خواهش میکنم 🙏🌹🙏، متشکرم
افرین
سلام من حدود ۲۵ ساله به بیماری دوقطبی مبتلام.به نظر من بدترین بیماری روحی روانیه.
مخصوصا زمانیکه ازدواج می کنی چون نمی تونی خواسته های همسر و فرزندانت رو برآورده کنی به نظر من هر کس مبتلا به این بیماریست اصلا فکر ازدواج هم نکنه.
دوست عزیز، ممنون که تجربه‌تون رو در اختیار گذاشتید و امیدواریم همیشه سالم و شاد باشید.