وسواس شستشو | بررسی علائم و راه درمان وسواس شستشو

 وسواس شستشو یکی از شایع‌ترین انواع اختلال وسواس فکری‌ـ‌عملی (OCD) است که بسیار آزار دهنده است و در صورتی که درمان نشود، می‌تواند زندگی فرد را مختل کند. خوشبختانه روش‌های مختلفی برای درمان وسواس شستشو وجود دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

 برای مطالعه بخش موردنظر خود می‌توانید بر تیتر آن در فهرست کلیک کنید. اگر در موبایل می‌خوانید، تیتر را لمس کنید.

وسواس شستشو چیست؟

نظافت و رسیدگی به بهداشت فردی یکی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری از بیماری‌ها است، اما اگر حساسیت نسبت به تمیزی به شکل افراطی در بیاید، فرد دچار وسواس می‌شود. در صورتی که در طول روز وقت زیادی را صرف شستن دست‌‌ها و وسایل‌تان می‌کنید و با این وجود، همچنان فکر می‌کنید که دست‌ها و وسایلتان کثیف هستند، احتمالاً دچار اختلال وسواس شستشو شده‌اید.

به طور کلی، وسواس شستشو به دو گروه تقسیم ‌بندی می‌شود:

• مردد بودن فرد در مورد اینکه آیا دست‌ها و وسایلش تمیز هستند.
• فرد قادر به تحمل تردید خود در مورد تمیز بودن دست‌ها و وسایلش نیست.

قبل از هر چیز بهتر است که اختلال وسواس انواع مختلفی دارد. برای آشنایی با انواع اختلال وسواس کلیک کنید. همچنین یادتان باشد که این نوع اختلال با مراجعه به روانپزشکان قابل کنترل و درمان است. متخصصان سامانه پزشکی دکتر ساینا برای حل این مشکل در کنار شما هستند. برای دریافت مشاوره آنلاین یا تلفنی می‌توانید از طریق لینک زیر اقدام کنید:

علائم وسواس شستشو در افراد چیست؟

افرادی که به وسواس شستشو مبتلا هستند، هیچ‌گاه کاملاً احساس تمیزی نمی‌کنند و کیفیت کار افراد دیگر به جز خودشان را قبول ندارند. علائم وسواس شستشو در افراد مختلف به‌صورت متفاوت ظاهر می‌شود، اما به‌طور کلی می‌توان گفت که افراد مبتلا به وسواس شستشو علائمی همچون افزایش ضربان قلب، تعریق شدید، مشکل در تنفس، ترس شدید از خفگی، اضطراب غیرطبیعی و ضعف شدید را تجربه می‌کنند.

 این افراد پس از طی کردن یک فرآیند از پیش برنامه‌‌ریزی شده برای شستن دست‌هایشان باز هم فکر می‌کنند که شاید آن‌ها را خوب نشسته‌اند و دوباره شروع به شستن دست‌هایشان می‌کنند.

ترس از آلودگی و کثیفی

افراد مبتلا به وسواس شستشو یا وسواس تمیزی ترس شدیدی از کثیفی و آلودگی دارند و محیط‌های آلوده باعث اضطراب شدید آن‌ها می‌شود. البته، همانطور که قبلا اشاره کردیم انواع وسواس شستشو از جمله وسواس شستن دست قابل درمان و کنترل هستند.

مقایسه وسواس در خانم‌ها و آقایان و تاثیر آن در زندگی فرزندان

مطالعات نشان می‌دهند که اختلالات روانی در زنان و مردان مساوی است، اما وسواس شستشو در بین خانم‌ها شیوع بیشتری دارد. این نوع وسواس در بین خانم‌ها شایع‌تر است.

شستشوی بیش از حد، دقت بیمار گونه و چک کردن همیشگی کارها باعث می‌شود یک فرد معمولی و عادی به یک فرد وسواسی تبدیل شود.

یک خانم به عنوان همسر یا مادر در کانون خانواده بسیار تاثیرگذار است. در واقع وسواس او می‌تواند پیامدهایی ناخوشایندی را در زندگی خانوادگی در پی داشته باشد و عادات وسواسی خود را به همسر و فرزندان خود نیز منتقل کند و در زندگی خصوصی، خانوادگی، اجتماعی و آینده­ی آنان تاثیرگذار باشد. در حقیقت مادران و خانم‌های وسواسی افرادی حساس و کمال جو هستند و بدون آنکه آگاه باشند زمینه را برای وسواسی شدن فرزندشان آماده می‌کنند.

باور به درمان وسواس شستشو، اولین قدم مهم

روش‌های مختلفی برای درمان وسواس شستشو وجود دارند که این درمان‌ها با توجه به شدت وسواسی که فرد تجربه می‌کند متفاوت است. به منظور درمان وسواس تمیزی، فرد مبتلا در اولین قدم باید بپذیرد که «من وسواس شستشو دارم» و به این باور برسد که افراد بسیاری در سراسر جهان دچار چنین اختلالی هستند و روش‌های مختلفی برای درمان وسواس شستشو وجود دارد. در ادامه، به معرفی راه‌های درمان وسواس شستشو خواهیم پرداخت.

راههای درمان وسواس شستشو

تهیه فهرستی از محرک‌ها

اولین قدم در کنترل و درمان وسواس شستشو، شناسایی افکار یا موقعیت‌هایی است که موجب تحریک وسواس در فرد می‌شود. به‌همین منظور، فهرستی از عوامل محرکی که هر روز با آن‌ها مواجه هستید را تهیه کنید و میزان ترس و اضطراب خود در مواجه با این افکار و موقعیت‌ها را تعیین کنید.

نوشتن روش‌ها و استراتژی‌های کاهش اضطراب

استراتژی‌ها و روش‌های مورد استفاده به منظور کاهش اضطراب را برای هر یک از موقعیت‌های یاد شده، بنویسید. اگر با محرک‌های وسواس شستشوی خود آشنایی پیدا کنید، قادر خواهید بود شرایط را پیش از شدید شدن ترس و اضطراب ناشی از آن‌ها مدیریت کرده و تحت کنترل در آورید.

قرار گرفتن در موقعیت‌های محرک

 قدم بعدی در درمان وسواس شستشو، مواجه با افکار و موقعیت‌هایی است که بیشتر از همه موجب تحریک اختلال وسواس شما می‌شوند. هر چه بیشتر از چنین افکار و موقعیت‌هایی اجتناب کنید، احساس ترس و اضطراب ناشی از آن‌ها بیشتر خواهد شد.

برعکس، اگر به طور مکرر خود را در معرض این محرک‌ها قرار دهید، می‌توانید روش مقابله با آن‌ها را یاد بگیرید و ترس و اضطراب ناشی از اختلال وسواس خود را کنترل کنید. به عنوان مثال، اگر شما دچار اختلال وسواس شستشو هستید و از دست زدن به دستگیره‌ی دستشویی عمومی می‌ترسید، حتماً با ترس خود مواجه شوید و بدون شستن دست‌هایتان، روش‌های مقابله با این ترس و اضطراب را پیاده کنید.

شما باید بدانید که هیچ‌گاه نمی‌توانید از ترس و اضطراب خود فرار کنید، بلکه باید با آن مواجه شوید و روش کنترل و مدیریت آن را یاد بگیرید.

به چالش کشیدن افکار وسواسی

قدم سوم در درمان وسواس شستشو، به چالش کشیدن افکار وسواسی است. همانطور که گفته شد، هرچه بیشتر سعی کنید از افکار وسواسی خود فاصله بگیرید، شدت اضطراب و ترس شما از آن‌ها در شما بیشتر خواهد شد. شما باید یاد بگیرید که با این افکار کنار بیایید و آن‌ها را تحمل کنید. البته به خاطر داشته باشید که داشتن چنین افکاری بدان معنی نیست که شما انسان خوبی نیستید.

دریافت پشتیبانی روحی و عاطفی از دیگران

راه‌کارهای مختلفی برای کمک به شما وجود دارند. داشتن احساس تنهایی و درماندگی موجب بدتر شدن اختلال وسواسی به خصوص وسواس شستشو می‌شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود که فرد مبتلا به اختلال وسواس اجباری، نوعی سیستم پشتیبانی قوی برای خود ایجاد نماید.

هر چه فرد ارتباط بیشتری با افراد دیگر داشته باشد، کمتر احساس آسیب ‌پذیری خواهد کرد. صحبت کردن با روانپزشکان در مورد اختلال وسواس و عوامل محرک آن باعث می‌شود تا این عوامل به نظر کمتر ترسناک و تهدید کننده برسند.

داشتن سبک زندگی سالم

یکی از عواملی که موجب تحریک اختلال وسواس در فرد می‌شود، استرس است. استرس خود موجب اختلال وسواس اجباری نمی‌شود، اما می‌تواند علائم آن را تشدید کند. ورزش کردن و برقراری ارتباط با افرادی دیگر می‌توانند به شما در مدیریت استرس و اضطرابتان کمک کنند. قدم آخر در درمان وسواس شستشو، ایجاد تغییرات در سبک زندگی در راستای کاهش شدت وسواس است.

داشتن یک سبک زندگی سالم و متعادل می‌تواند نقش اساسی در درمان وسواس شستشو و همچنین کاهش اضطراب ناشی از آن داشته باشد. ورزش کردن، خواب کافی، اجتناب از مصرف الکل و نیکوتین می‌توانند تغییرات اساسی در همین راستا به شمار روند.

درمان وسواس شستشو با طب سنتی

علاوه بر روش‌های درمان وسواس شستشو با داروهای شیمیایی همچون مهارکننده‌­های بازجذب سروتونین یا داروهای بنزودیازپین برای کاهش اضطراب و استرس، روش‌های درمان با استفاده از طب سنتی نیز وجود دارند. امروزه، مبارزه با وسواس شستشو با استفاده از طب سنتی و گیاهان دارویی، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. مکمل‌های گیاهی بسیاری برای درمان اختلال وسواس اجباری و همچنین اضطراب ناشی از آن در دسترس هستند.

نحوه استفاده از درمان‌های طب سنتی در درمان وسواس شستشو

پیش از مصرف هر نوع داروی گیاهی باید از عوارض جانبی آن‌ها آگاه باشید. بیشتر این داروهای گیاهی را می‌توان از داروخانه‌ها و بدون نیاز به تجویز پزشک تهیه کرد. با این وجود، بهتر است قبل از مصرف آن‌ها حتما با پزشک خود مشورت کنید.

شربت شکوفه پنبه جهت درمان وسواس 

همانطور که گفته شد، گیاهان دارویی بسیار زیادی وجود دارد که خواص ضد استرس و ضد اضطرابی دارند. به عنوان مثال، شربت شکوفه پنبه به‌عنوان داروی گیاهی برای درمان وسواس شستشو و کاهش اضطراب استفاده می‌شود.

دمنوش‌های موثر درمان وسواس

دمنوش قرنفل یا میخک نیز دارای خاصیت ضد اضطراب و ضد وحشت است. همچنین گفته می‌شود که چای دارچین علاوه بر تقویت قوای جسمانی، در درمان انواع وسواس نیز مفید است. از دیگر گیاهان دارویی که در درمان وسواس شستشو و رفع اضطراب مفید هستند، عبارتند از: ریواس، تخم گشنیز بو داده همراه با سویق گندم و جو و گوشت قرقاول آب‌ پز شده.

وسواس غسل

از دیگر انواع اختلالات وسواس شستشو می‌توان به وسواس غسل (خصوصا وسواس در غسل جنابت) ، وسواس در طهارت و وسواس در نجاست اشاره.

بسیاری از افرادی که دچار اختلال وسواس شستشو هستند، در غسل نیز وسواس بسیار زیادی دارند. افرادی که دچار وسواس غسل هستند باید بدانند که طبق آموزه‌های دینی، تکرار غسل یا وضو جایز نیست و هیچ‌گاه نباید در این مورد شک و تردید کرد، زیرا مردد بودن خود گناه محسوب می‌شود.

درمان وسواس در غسل

روش‌های درمان وسواس در غسل نیز همانند راه‌کارهای پیشنهادی برای درمان وسواس شستشو است که به طور کامل در بخش‌های قبلی توضیح داده شدند. فرد مبتلا به وسواس غسل باید به شک و تردیدهای خود اهمیت ندهد و طبق نظر مرجع تقلید عمل کند. استفاده از داروهایی شیمیایی و همچنین داروهای گیاهی نیز می‌توانند در رفع وسواس در غسل و کاهش اضطراب و ترس ناشی از آن کمک کنند. البته کسانی که به وسواس درغسل دچار هستند نیز می‌توانند با مراجعه به پزشک یا درمانگر بر وسواس خود غلبه کنند.

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.