سردرد در کودکان مشکلی شایع است که به علل مختلفی می‌تواند روی دهد. در بسیاری از مواقع سردرد کودک ناشی از بیماری‌های ساده‌ای مانند سرماخوردگی است؛ اما گاهی سردرد کودکان نشانگر وجود مشکلی جدی مانند مننژیت است و نیاز به رسیدگی فوری دارد. در این مقاله با انواع سردرد کودکان آشنا می‌شوید. همچنین به بررسی موارد مهم و اورژانسی سردرد کودکان می‌پردازیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
سردرد کودکان
سردرد در کودکان شایع است و معمولاً نشان‌دهنده‌ی مشکل جدی نیست. کودکان نیز مانند بزرگسالان انواع مختلفی از سردرد مانند میگرن یا سردردهای تنشی را ممکن است تجربه کنند. کودکان همچنین ممکن است دچار سردردهای مزمن شوند.
البته در برخی موارد سردرد کودکان می‌تواند به علت عفونت، استرس و اضطراب، ضربه به سر و … ایجاد شود. درنتیجه والدین باید به علائم سردرد کودکان توجه کنند و در صورت تکرار آن با متخصص کودکان مشورت کنند.
سردرد در کودکان به علل مختلفی می‌تواند رخ دهد. اغلب سردردهای کودکان نگران‌کننده نیستند.
انواع سردرد درکودکان
سردرد تنشی
این نوع سردرد در کودکان شایع نیست. سردرد تنشی معمولاً با سفت و دردناک شدن گردن و سر همراه است. کودک ممکن است سردرد را به‌صورت یک بند محکم که دور سر پیچیده شده است احساس کند. استرس عاطفی و خستگی بیش‌ازحد دو علت شایع سردرد تنشی در کودکان است. درگیری‌های خانوادگی، مشکلات مدرسه و فشار هم‌سالان باعث افزایش استرس و سردرد در کودک می‌شود.
سردرد احتقانی
این نوع سردرد معمولاً همراه عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا در کودکان رخ می‌دهد و با درمان عفونت این نوع سردرد نیز برطرف می‌شود. احتقان و عفونت ویروسی باعث درد در اطراف چشم و بینی می‌شود.
سردرد ناشی از مصرف بیش‌ازحد دارو
در صورت مصرف بیش‌ازحد داروهای ضددرد ممکن است سردرد کودک وخیم‌تر شود. مصرف داروهای مسکن بیش از دو بار در هفته به مدت طولانی ممکن است باعث سردرد کودکان شود.
سردرد ناشی از آسیب به سر
سردرد بعد از آسیب به سر شایع است. این سردردها اغلب خفیف هستند و بعد از نهایتاً یک هفته ناپدید می‌شوند؛ اما اگر ضربه شدید بوده بهتر است به مراکز درمانی مراجعه کنید.
سردرد ناشی از مشکلات دندانی
مشکلات دندانی یکی از دلایل سردرد کودکان است. کودک ممکن است درد در فک یا شقیقه‌ها احساس کند. دندان‌قروچه نیز باعث سردرد کودک می‌شود. در این مواقع باید به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
سردرد میگرنی
سردرد میگرنی یکی از انواع شدید و دردناک سردرد در کودکان و بزرگسالان است که معمولاً پس از معاینه و انجام آزمایش‌های لازم تشخیص داده می‌شود.
علت سردرد در کودکان
- عفونت یکی از دلایل شایع سردرد در کودکان است. عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا سینوزیت باعث سردرد کودکان می‌شود.
- سردرد میگرنی یکی دیگر از علت‌های سردرد کودکان است. میگرن ممکن است از طریق ژن والدین به کودک منتقل شود. خستگی، نور یا تغییرات آب و هوایی باعث تشدید حملات میگرن می‌شود.
- سایر عوامل محرک سردرد میگرنی در کودکان عبارت‌اند از استرس، اضطراب، تغییر در الگوی خواب، مواجهه با صداهای بلند و مصرف برخی مواد غذایی.
- همچنین برخی دختران به علت تغییرات هورمونی در زمان پریود دچار سردرد میگرنی می‌شوند که به میگرن قاعدگی معروف است.
- خستگی بیش‌ازحد، استرس عاطفی، فشار بیش‌ازحد به گردن یا وضعیت قرارگیری نامناسب نیز باعث سردرد در کودکان می‌شود.
علائم سردرد کودکان
نشانه های سردرد با توجه به نوع آن ممکن است متفاوت باشد.
علائم سردرد تنشی در کودکان
- دردی که به‌آرامی شروع می‌شود
- سردرد دوطرفه
- سردرد مبهم
- درد شبیه نوار اطراف سر احساس می‌شود
- درد پشت سر یا گردن
- تغییر الگوی خواب کودک
علائم سردرد میگرنی در کودکان
- مشاهده‌ی نقاط چشمک‌زن، احساس بوی عجیب یا تغییر بینایی
- درد در یک یا هردو طرف سر
- درد ضربان‌دار
- حساسیت به نور یا صدا
- تهوع و استفراغ
- درد و ناراحتی در شکم
- تعریق
- رنگ‌پریده و ساکت بودن کودک
درصورتی‌که سردرد کودک شما شدید است، طولانی‌مدت است، تکرارشونده است، با علائم دیگری همراه است یا در اثر ضربه به سر ایجاد شده است حتماً با دکتر کودکان مشورت کنید.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص کودکان و اطفال کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص کودک و نوجوان ارتباط آنلاین با متخصص کودک و نوجوانسردردهای خطرناک در کودکان
- اگرچه سردرد در کودکان اغلب بی‌خطر است؛ اما هنگامی‌که سردرد در کودک با علائمی مانند تب و سفتی گردن همراه باشد باید فوراً با اورژانس تماس بگیرید. این علائم ممکن است نشان‌دهنده بروز مننژیت در کودک باشد. همچنین سردردی که با داروهای مسکن بهبود نیابد نیاز به بررسی بیشتری دارد.
- سردرد به همراه استفراغ مکرر و مداوم ممکن است نشان‌دهنده‌ی عفونت ویروسی باشد. درصورتی‌که سردرد ناشی از ضربه به سر باشد حتماً به مرکز درمانی مراجعه کنید. ضربه به سر ممکن است باعث افزایش فشار مغز شود.
- سردرد کودک به همراه علائمی مانند خواب‌آلودگی، عدم تعادل در راه رفتن یا انجام فعالیت‌های روزمره ممکن است نشان‌دهنده مسئله جدی باشد که باید توسط متخصص اطفال بررسی شود.
هنگامی‌که سردرد در کودک با علائمی مانند تب و سفتی گردن همراه باشد باید فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
روش‌های تشخیصی
برای تشخیص سردرد کودکان پزشک در مورد نوع سردرد و شدت و تعداد دفعات بروز آن و همچنین عوامل تحریک‌کننده‌ی سردرد از والدین کودک پرسش می‌کند. گاهی ممکن است برای تشخیص از سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی استفاده شود.
درمان سردرد
سردرد در کودکان اغلب با استراحت، نوشیدن مایعات، کاهش صدا، وعده‌ی غذایی متعادل و داروهای ضددرد بدون نسخه بهبود می‌یابد؛ بااین‌حال اگر کودک به‌صورت مکرر دچار سردرد می‌شود ممکن است نیاز به سایر روش‌های درمانی باشد.
- داروهای مسکن مانند استامینوفن یا ایپوپروفن به‌طورمعمول سردرد کودک را بهبود می‌بخشند. مصرف داروی ضددرد آسپرین برای کودکان و نوجوانان مبتلا به آنفولانزا و آبله‌مرغان ممنوع است؛ چراکه ممکن است باعث بروز سندرم ری شود؛ سندرم ری عارضه‌ای نادر اما تهدیدکننده‌ی زندگی کودک است.
- داروهای تریپتان معمولاً برای درمان علائم سردرد میگرنی در کودکان تجویز می‌شوند و در کودکان بالای ۶ سال قابل‌استفاده است. درصورتی‌که سردرد میگرنی با حالت تهوع همراه باشد از داروهای ضدتهوع نیز استفاده می‌شود.
دوز مصرفی مسکن‌ها برای کودکان متفاوت از بزرگسالان است. پیش از دادن هرگونه دارو به کودک خود حتماً با پزشک مشورت کنید.
درمان خانگی سردرد کودکان
والدین کودک مبتلا به سردرد باید در مورد نوع سردرد و نحوه‌ی درمان آن اطلاعات کافی کسب کنند. بهتر است علائم، دفعات بروز و زمان شروع سردرد را در یک دفترچه یادداشت کنید و در زمان مراجعه به پزشک در اختیار وی قرار دهید.
اقدامات زیر در کنترل و بهبود سردرد کودکان در منزل مؤثر هستند:
- از یک برنامه غذایی منظم پیروی کنید و هرگز هیچ وعده‌ی غذایی به‌ویژه صبحانه را حذف نکنید.
- کودک باید در شبانه‌روز ۸ ساعت بخوابد.
- فعالیت بدنی منظم سه بار در هفته ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در هفته مفید است.
- به میزان کافی آب و مایعات مصرف شود.
- از عوامل محرک سردرد مانند مصرف بیش‌ازحد نوشیدنی‌های حاوی کافئین (شکلات، قهوه، نوشابه)، منابع غذایی حاوی نیترات (گوشت فرآوری‌شده، سوسیس و کالباس)، منابع غذایی حاوی تیرامین (برخی پنیرها) خودداری کنید
- استرس فیزیکی و روحی کودک را کاهش دهید و برای کنترل استرس به کودک یوگا و تنفس عمیق را آموزش دهید
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
بیشتر سردردهای کودکان جدی نیستند؛ اما در صورت بروز علائم سردرد به متخصص کودکان مراجعه کنید:
- درصورتی‌که سردرد باعث بیدار شدن کودک از خواب شود.
- علائم وخیم‌تر شود یا سردرد مکرر باشد.
- باعث تغییر شخصیت کودک شود.
- آسیب به سر کودک وارد شده باشد.
- استفراغ مداوم که با تب یا سفتی گردن همراه باشد.
- تغییرات بینایی در کودک.
کلام آخر دکترساینا
بااینکه سردرد کودکان در اغلب موارد جدی نیست، اما لازم است والدین با نشانه‌های سردردهای خطرناک در کودکان آشنا باشند تا بتوانند به‌موقع برای دریافت درمان‌های لازم مراجعه کنند. اگر سردرد کودک شما با سفتی گردن، تهوع یا تشنج همراه است هرچه سریع‌تر به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید. درصورتی‌که فرزند شما دچار سردردهای مداوم می‌شود یا سردرد او طولانی شده است با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. شما می‌توانید همین حالا در سامانه‌ی دکترساینا مشاوره آنلاین اطفال دریافت کنید.
برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.