سدر
فهرست آنچه میخوانید:
فواید
مضرات
مضراتی برای گیاه سدر گزارش نشده است.
طرز استفاده
داروشناختی و اثرات مهم
برگ سدر قابض و مقوی معده است. همچنین خاصیت ضد میکروب و ضد قارچ دارد؛ به همین دلیل از آن برای درمان انگلهای موضعی (پوستی) استفاده میشود. جوشانده برگ آن در درمان علائم سرماخوردگی مۆثر است و فشارخون را افزایش میدهد. از ضماد برگ آن در قدیم برای نرم کردن و درمان ورم و زخمها استفاده میکردند. شستشوی موی سر با سدر باعث تمیزی و تقویت رشد مو شده و هنوز هم به همین منظور از آن استفاده میشود؛ به طوری که بسیاری از صنایع آرایشی از عصاره برگ آن انواع شامپوها را تهیه میکنند. مصرف خوراکی میوه سدر برای درمان برونشیت، سرفه و سل مفید است. میوه دارای طبیعت سرد و خشک و نارس آن قابض و نفخزاست.
سرخکرده و بوداده میوه سدر بسیار قابض و برای اسهال و زخمهای روده و تب مفید است. در گذشته از سدر بیشتر برای درمان زخمها و شستشوی سر و بدن استفاده میکردند. در حیوانات آزمایشگاهی، کاهش قند خون با مصرف برگ سدر گزارش شده است.
نکات قابلتوجه
۱- چوب درخت سدر بسیار سخت و بادوام است و در قدیم برای ساختن اجزای مختلف خانهها به کار میرفت. درخت سدر آفت ندارد و موریانه کمتر میتواند به آن آسیب برساند. همچنین زغال تهیهشده از چوب سدر جهت تولید حرارت ایدهآل است.
۲- بهترین زمان برداشت برگ سدر اواخر فصل تابستان میباشد.
۳- در بسیاری از کشورهای اسلامی نظیر ایران، عراق، هندوستان (مسلمانان)، جنوب شرقی عربستان سعودی و نقاط دیگر، مردههای خود را با سدر و کافور که هر دو از درختان بهشتی هستند، میشویند. با این کار، گذشته از ضدعفونی و پاک شدن جسم مرده، عقیده بر این است که فرشتگان خشنود خواهند شد. در یکی از منابع آمده است که یهودیان هم در گذشته این عمل را انجام میدادند و در حال حاضر نیز به طور معدود انجام میدهند.
۴- در منابعی اشاره شده که زنان قدیم مصر با شانههای چوبی ساختهشده از درخت سدر موهای خود را شانه میکردند.
۵- در تحقیقی که در سال ۱۳۷۳ توسط مۆلف و همکاران بر روی برگ سدر ناحیه اهواز انجام شد، در آن ترکیباتی از جمله ساپونین، آلکالوئید، فلاوونوئید و تانن تشخیص داده شد. این نمونه حاوی درصد بالایی از خاکستر محلول در اسید بود.
ترکیبات
برگ سدر دارای تانن و استرولهای گیاهی مانند بتاسیتوسترول، بتاسیتوسترول گلوکوزید و همچنین دارای ساپونین Ebelinlacton میباشدکه عامل کفکنندگی آن میباشد. ابلین لاکتون از دستۀ ساپونینهای استروئیدی است و به علت فراوانی دربرگ سدر، میتواند بعنوان مادۀ اولیه برای تهیۀ هورمونهای استروئیدی بهکار رود . از عصارۀ بوتانلی برگهای سدر، چهارساپونین گلیکوزید به نامهایکریستینینهای A,B,C,D جدا گردیده است .