فهرست آنچه می‌خوانید:
درباره
نام‌های دیگر گیاه وج: اشباطه، باش، بچه، اگور، سوسن زرد، اورکلبک، بج، سوسن باتلاقی، قصب الذریره، آلوا، اکسیر ترکی، عودالوج، کان، اروماتیک، ابامرون، اَگَر ترکی، اِگِر ترکی، اگیر ترکی و بچ می‌باشد.
اگیر ترکی با نام علمی Acorus calmus نوعی گیاه خودرو است که در کنار رودخانه‌ها و جریانهای آب می‌روید و دارای ریزوم افقی و استوانه‌ای شکل، برگ‌های متناوب و دارای غلاف، باریک و دراز به طول ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر و دارای ۲ لبه نسبتاً تیز است. میوه‌های آن دارای ۳ سطح مشخص، محتوی ۳ دانه و محصور در کاسه گل است.
از دیدگاه حکمای طب سنتی ایران
از نظر طبیعت خیلی گرم و خشک است. خوردن آن تنها یا با مصطکی برای تنقیه و پاک کردن دماغ، فلج، خواب رفتگی اعضاء، سستی بدن و لکنت زبان مفید است. جویدن و در دهان نگه داشتن آن باعث سرعت تکلم اطفال است و اگر کم کم به اطفال داده شود برای رفع سنگینی زبان و رفع درد دندان نافع است. آشامیدن عصاره آن برای افزایش قوه حافظه، خشک کردن رطوبت دماغ و معده و پاک کردن آنها، تصفیه خون، صفرا و تسکین درد سینه، پهلو، سرفه سرد، تقویت معده، کبد سرد، تحلیل باد، نفخ معده، روده ها و طحال و خرد کردن سنگ مثانه، گرم کردن کلیه و تقویت نیروی جنسی نافع است. ضماد آن برای فلج، تشنج بلغمی، خواب رفتگی اعضاء، دردهای مفاصل و سرین و رحم، تحلیل باد و نفخ و استحکام اطحال مفید است.
روش تهیه گرد اگیر ترکی: اگیر ترکی ۲۵ گرم ، مصطکی ۲۵ گرم، نبات سفید ۲۵ گرم و زنجیل ۱۰ گرم. اینها را کوبیده و از الک ریز رد کنند و هر بار حدود ۵ گرم از آن خورده شود برای موارد نامبرده شده مفید است.
فواید
۱. بیشتر از ساقه زیرزمینی این گیاه در طبابت استفاده می‌شود.
2. اگیر ترکی محرک و مقوی معده است.
۳. برای روشن شدن پوست صورت ۵ گرم پودر ریشه اگیر ترکی را با ۴۵ گرم آرد جوانه گندم در عرق کاسنی خمیر کرده به صورت ماسک روی پوست بگذارید.
۴. برای لکنت زبان ۱۰ گرم اگیر ترکی را در ۱۰۰ گرم عسل مخلوط کرده روزی یک قاشق مرباخوری همراه کمی شیر یا آب هویج بنوشید.
۵. ۲ گرم اگیر ترکی را در ۱۰۰ سی‌سی آب جوش ۲۰ دقیقه دم کرده حدود ساعت ۵ عصر همراه عسل بنوشید این نوشیدنی زیادکننده اسپرم و تقویت‌کننده نیروی جنسی می‌باشد.
۶. برای درد سینه و سرفه ۳ گرم در ۲۰۰ سی‌سی آب جوش دم کرده پس از سرد شدن صاف نموده با عسل مخلوط نموده روزی ۳ فنجان بنوشید.
۷. برای سفتی و درد طحال به صورت دم‌کرده استفاده شود.
۸. جهت تسکین درد ماهیچه‌ها از روغن اگیر ترکی استفاده شود.
۹. جهت درمان ورم مفاصل از روغن آن روزی ۲ بار بمالید. * طرز تهیه روغن اگیر ترکی: ۵۰ گرم اگیر ترکی را در ۱۵۰ گرم عرق طارونه خیسانده سپس با روغن کنجد حرارت داده تا آب آن تبخیر شود و روغن باقی بماند.
۱۰. برای لکه‌های قهوه‌ای و سفید پوستی پودر اگیر ترکی را با آب‌لیمو مخلوط کرده لک‌ها را ماساژ دهید.
۱۱. کسانی که سوءهاضمه دارند از دم‌کرده اگیر ترکی نیم ساعت بعد از غذا یک فنجان بنوشند.
۱۲. برای سنگ‌های مجاری ادرار ۴ گرم در ۲۵۰ سی‌سی آب جوش دم‌کرده هر ۶ ساعت یک فنجان بنوشید.
۱۳. کسانی که سکته مغزی کرده‌اند از دم‌کرده اگیر ترکی استفاده کنند. ۱۰ صبح و ۵ عصر یک فنجان میل شود.
۱۴. جهت کمردرد از روغن اگیر ترکی شب‌ها بمالید و از دم‌کرده آن بنوشید.
۱۵. برای بی‌نظمی ضربان قلب از دم‌کرده اگیر ترکی استفاده شود. ۳ گرم در ۲۰۰ سی‌سی آب جوش ۱۵ دقیقه دم کرده بعد بنوشید.
۱۶. جهت بیماری برص ریشه اگیر ترکی را به صورت ضماد بگذارید.
۱۷. برای زخم روده و ورم روده از دم‌کرده اگیر ترکی استفاده شود.
۱۸. جهت خون‌دماغ با جوشانده اگیر ترکی بینی را بشویید.
۱۹. کسانی که بیماری راشیتیسم دارند از دم‌کرده آن استفاده کنند و با روغن آن ماساژ دهند.
۲۰. برای گرم مزاجان زیاد مناسب نیست.
۲۱. دم‌کرده اگیر ترکی ضد تشنج می‌باشد.
۲۲. جهت تسریع جریان و گردش خون با جوشانده اگیر ترکی استحمام کنید.
۲۳. برای کشتن حشرات مانند ساس، کک، بید و شپش به صورت پاشیدنی مۆثر است.
۲۴. افراد گرم مزاج اگیر ترکی را با سکنجبین میل کنند.
۲۵. جهت تقویت حافظه از اگیر ترکی استفاده شود.
۲۶. جویدن اگیر ترکی باعث می‌شود که اطفال زود به تکلم آیند.
۲۷. جهت تسکین دردهای رماتیسم از دم‌کرده اگیر ترکی بنوشند و از روغن آن به محل درد بمالند.
۲۸. برای رفع نزله (سرماخوردگی که باعث تب و سرفه شود) از دم‌کرده اگیر ترکی استفاده گردد.
۲۹. برطرف کننده بلغم است به صورت دم‌کرده میل شود.
۳۰. برای رفع تاری چشم و لکه‌های سفید از سرمه اگیر ترکی استفاده گردد.
۳۱. جهت درمان قطره‌قطره ادرار کردن از دم‌کرده اگیر ترکی استفاده شود.
۳۲. جهت پادزهر سموم می‌توان از دم‌کرده این گیاه ۴ گرم در ۲۰۰ سی‌سی آب جوش استفاده کرد.
۳۳. جهت درمان ثقل زبان هر روز یک گرم ریشه اگیر ترکی را بمالید.
۳۴. جهت التیام زخم‌ها ۲۰ گرم اگیر ترکی را در یک لیتر آب جوشانده صاف نموده زخم را بشویید.
۳۵. جهت فلج می‌توان از مربای اگیر ترکی استفاده کرد.
۳۶. جهت کم‌اشتهایی کودکان ۲ گرم اگیر ترکی را در ۱۵۰ سی‌سی آب دم‌کرده میل شود.
۳۷. جهت درمان نفخ ۲ گرم اگیر ترکی را در ۱۰۰ سی‌سی آب دم کرده میل نمایید.
مضرات
اگیر برای گرم مزاجان مضر است و اخلاط راخشک می کند و برای رفع عوارض آن باید با سکنجبین میل شود.
طرز استفاده
مصرف خوراکی و تزریقی داخل صفاقی عصاره گیاه وج بر میزان حافظه و افزایش یادآوری اطلاعات در موش‌های صحرایی نر موثر است.
محسن خلیلی دانشیار فیزیولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه شاهد، مطالعه‌ای تجربی را با هدف بررسی خواص گیاه وج (Acorus calamus L) به عنوان یکی از گیاهان شاخص طب سنتی در جهت تقویت حافظه انجام داده است. کاهش سطح حافظه و یادگیری طی گذشت زمان در اثر فاکتورهای مختلف به خصوص پیری مغز تأثیر بسزایی در روند زندگی انسان داشته است. از طرف دیگر کمبود و یا نبود مکانیسم‌های پیشگیری و درمان، مطالعه بر روی این بیماری را مهم ساخته است. برای این منظور موش‌های صحرایی نر به طور تصادفی به دو گروه کنترل و تحت درمان تقسیم شدند. در گروه درمان گیاه وج به دو شکل خوراکی (پودر گیاه مخلوط شده با غذای استاندارد موش با نسبت ۲۵/۶ درصد) به مدت دو هفته و تزریقی در سه دوز ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم به شکل داخل صفاقی مورد استفاده قرار گرفت. موش‌های گروه‌های مختلف وارد آزمون‌های یادگیری با ماز Y شکل و جعبه شاتل جهت بررسی رفتار اجتنابی غیر فعال می‌شدند و داده‌های آنها ثبت می‌شد.
یافته‌ها بیانگر این مطلب است که تأخیر حین عبور از ماز و جعبه شاتل در گروه‌های خوراکی و تزریقی با دوز ۱۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم تفاوت معنی داری نسبت به گروه کنترل نشان می‌دهد. همچنین میزان بروز رفتار تناوبی در گروه درمان خوراکی نسبت به گروه کنترل افزایش معنی‌داری را پیدا کرد.
به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که مصرف خوراکی و تزریقی با دوز بالا گیاه وج قادر است میزان یادآوری اطلاعات را افزایش دهد.
ترکیبات
اسانس فرار به مقدار ۱ تا ۵/۳ درصد، دارای گلوکوزیدی به نام آکورین و یک آلکالوئید در اسانس روغنی معطر آن مواد کالامن، کالامنون، کالامئون و آسارون یافت می‌شود.
قسمت مورد استفاده: ریزوم (ساقه زیرزمینی) مورد استفاده است. در پائیز جمع آوری کرده و آن را پاک می‌کنند و برش طولی می‌دهند و در سایه می‌خشکانند.